Sevgili Serdar Kaya Taraf'ta bugün düşündürücü bir yazı yazmış. Beğendim, ama bir noktada eksik buldum. "'Kapitalizm" diye bir şeyin varolduğuna inanıyor musun sen' diye mail attım. Sonra hızımı alamadım, şöyle devam ettim:
Bazı ülkelerde kişi hakları - kişi otonomisi - güçlü bir geleneğe sahiptir. Dolayısıyla devletin tecavüz alanı kısıtlıdır. Bu ülkelerde büyük üretim kombinalarının bir kısmını, bu yüzden, bireyler veya bağımsız (kamu müstahdemi olmayan) topluluklar oluşturmuştur. Bu ülkelere "kapitalist" denir.
Bazı ülkelerde kişi otonomisi geleneği güçsüzdür veya tarihi felaketler sonucu çökmüştür. Bu ülkelerde büyük üretim kombinalarını kurma gücü sadece devlete aittir. Bu ülkelere eskiden "Sosyalist" denirdi. Şimdi daha ziyade "Çapulcu Devletler" deniyor.
Bazı ülkelerde kişi otonomisi geleneği olmadığı gibi devlet de ciddi boyutlu işlere girişmekten acizdir. Bu ülkelerde büyük üretim kombinalarını yabancı devletler veya şirketler kurar. Bu ülkelere "Afrika" denir.
Dikkat edersen günümüz dünyasında büyük üretim kombinalarının yapısı, işleyiş biçimi, finansman yöntemleri, işçi istihdam biçimleri, çalışma koşulları, sosyal güvenlik politikaları vs. arasında ciddi bir fark yoktur. Sadece nihai mülkiyetin kompozisyonu farklıdır.
Yine dikkat edersen, küçük işletmelerin yapısı açısından da ülkeler arasında fark yoktur. Sovyetlerin çöküşünden beri bütün dünyada özel mülkiyete ve özel girişime dayalı aşağı yukarı aynı dükkân-atölye-çarşı-pazar modeli geçerlidir.
Dolayısıyla bugün dünya ülkeleri arasında "üretim biçimi" açısından farklar olduğunu iddia etmek abesle iştigaldir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder