Duygusallık, karşılıklı ilişkilerden üretkenliğe kadar hayattaki her şeyi etkiler. Duygularımızı kontrol edebilme yeteneğimiz de, karşımıza çıkabilecek sorunları çözmemizde etkili olur.
Duygusal zekâ nedir?
Duygusal zekâ (bazen buna duygusal bilinç de denir) kişinin duygularını tanıyıp, kontrol edebilmenin yanı sıra, diğerlerinin duygularını da anlamak ve ona göre davranmaktır. Her bebek belli bir duygusal zekâ kapasitesi ile doğar. Ancak bu kapasitesinin gelişimi, başta kendisine bakan yetişkinler olmak üzere, insanlarla kurduğu ilişkilere bağlıdır. Duygusal zekâ, zekâ seviyesinin (IQ) duygusal eşdeğeri olup, EQ olarak bilinir. Psikologlar genel olarak 5 değişik duygusal zekâ türü belirler:
♡ Duygu Bilinci: Kendi duygularımızı; mutluluk, üzüntü, sıkıntı, kızgınlık ve bezginlik gibi duyguları anlayabilme yeteneğidir.
Anne-babalar nasıl yardımcı olabilir?: Çocuklarla açık açık konuşmak ve yansıtıcı dinleme, çocukların duygularını anlamalarına ve açılmalarına yardımcı olur.
♡ Duyguların Kontrolü: Duyguları kontrol altında tutabilme, uygun şekilde davranmak, yaşanan büyük bir olaydan sonra, kişinin kendisini toparlayabilme ya da öfkesini kontrol edebilme durumudur.
Anne-babalar nasıl yardımcı olabilir?: Bebek ve çocuklara, korktuklarında ya da kızdıklarında olumlu annelik ve babalık yaparak, el ele güvenli bir zemin oluşturarak, kendi kendilerini sakinleştirmeleri, yatıştırmaları öğretilmelidir. Küçük çocuklara ayrıca duygunun önemi ve değeri de öğretilmelidir. Rahat ve acı verici duygularımızın oranı, hayatta ne kadar mutlu olduğumuzu belirler.
♡ Kendi kendini motive etme: Duygularımızı kontrol altında tutmak; hedeflerimize odaklanıp, neler olabileceğini belirlemek ve onları gerçekleştirerek mutlu olmamıza yardımcı olur.
Anne-babalar nasıl yardımcı olabilir?: Okul öncesi dönemindeki şamatacı çocuğunuza, enerjisini olumlu olarak yönlendirmesini ve keyif aldığı şeyleri bazen ertelemesini öğretmek, kendi kendini disiplin altına alma duygusunun gelişmesini sağlar.
♡ Empati: Vücut dili, ses tonu veya yüz mimikleriyle başkalarının hislerini okuyabilmektir. Çok küçük bebekler bile, bir yere kadar bunu gerçekleştirebilirler. Diğer insanların düşüncelerine katılmasak bile, onların duygularını kabullenmemiz gereklidir.
Anne-babalar nasıl yardımcı olabilir?: Çocuğun iç dünyasına, heyecanlarına, sıkıntı ve korkularına empatik yaklaşım, güvenilir bir ilişki geliştirir ve çocuğunuzun hassas yaklaşımlarda bulunmasına yardımcı olur.
♡ İlişkilerin kontrolü: Duygusal yetenekleri olan kişiler genellikle sevilen kişilerdir, zira uyumlu varlıkları keyif verir. Diğer insanlarla kolayca ilişki kurarlar ve içinde bulundukları durumla nasıl başa çıkabileceklerini de iyi bilirler.
Anne-babalar nasıl yardımcı olabilir?: Sosyal becerileri öğreterek, kibar olmayı, yardımlaşmayı destekleyerek, özgüveni ve özbeğeniyi yaratarak.
EQ -IQ'dan daha mı önemlidir?
Eğitim psikologları, okulda ve geniş dünyada başarılı olabilmek için duygusal zekânın da, en az zihinsel yetenek kadar önemli olduğunu düşünmektedirler. Araştırmalar göstermiştir ki, küçük çocukların erken yaşlarda elde ettikleri duygusal beceriler, öğrenme için gerekli temelleri oluşturmaktadır. Okulda başarısız olan çocukların hemen hepsinde, duygusal zekânın bir ya da daha fazla unsurunun eksik olduğu görülmüştür. Özgüveni yüksek ve iyimser olan, başarı elde ettiğinde bol bol desteklenen ve takdir edilen çocukların sadece okulda değil, sonraki yaşantılarında da başarılı olma olasılıkları yüksektir. Olumlu anne-babalık yaparak, bebekliklerinden itibaren çocuklarınıza güvenli bir altyapı oluşturmak ve duygusal zekâlarını beslemek, mutlu ve sorumlu birer yetişkin olmalarını sağlamanın en iyi yoludur.
Kaynak: Mutlu Çocuk Sahibi Olmanın Sırları, Dr. Carol Valinejad, Mikado Yayınları, 2012.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder